• +48 888 191 528
  • Nowy Świat 16, 62-800 Kalisz
  • Chłopickiego 107, 63-400 Ostrów Wlkp.
  •  kontakt@terapiatuli.pl

Style przywiązania u dzieci – czym są i jak tworzyć z dzieckiem bezpieczną więź?


Czym jest przywiązanie?

Przywiązanie dziecka do rodzica rozpoczyna się już w okresie niemowlęcym. Według Liberskiej i Suwalskiej styl przywiązania określany jest jako stopień poczucia zaufania i bezpieczeństwa w związkach interpersonalnych, kształtujący się w okresie niemowlęctwa i wpływający na zachowanie człowieka przez całe jego życie, w tym na to, w jakie związki będzie się on angażować w przyszłości. Przywiązanie jest więc podtypem więzi uczuciowej, dzięki któremu kształtuje się poczucie bezpieczeństwa u jednostki. Pojawia się ono już w 6 miesiącu życia, gdzie wyraża się głównie poprzez przytulanie, uśmiech, czy płacz dziecka, co służy stworzeniu bezpiecznej przestrzeni z opiekunami.

Jakie style przywiązania możemy wyodrębnić?

Wyróżnia się bezpieczne i pozabiezpieczne style przywiązania

W przypadku stylu przywiązania bezpiecznego dziecko bez większych problemów znosi rozłąkę z rodzicami. Podczas stresującej sytuacji łatwo da się je uspokoić, a po powrocie opiekuna cieszy się i nie opiera się kontaktom z nim. Podstawowym źródłem bezpiecznego przywiązania u dzieci jest akceptacja i gotowość reagowania rodziców na potrzeby dziecka. Taki styl przywiązania sprzyja budowaniu wysokiej samooceny  i kompetencji u dzieckaw trakcie jego rozwoju. Pomaga również w nawiązywaniu w przyszłości pozytywnych, bezpiecznych relacji. Ponadto, według badań psychologicznych dzieci o bezpiecznym stylu przywiązania są postrzegane jako bardziej otwarte, kontaktowe, optymistycznie podchodzące do życia, które nie boją się angażować w późniejszych związkach z innymi ludźmi.

Natomiast w pozabiezpiecznym stylu przywiązania możemy wyróżnić jeszcze:

  • Styl unikający (charakteryzujący się unikaniem kontaktu dziecka z rodzicem i brakiem inicjacji bliskości z jego strony z obawy przed odrzuceniem lub niezaspokojeniem jego potrzeb przez matkę),
  • Styl lękowo-ambiwalentny (w którym dziecko cechuje duża nieufność i brak zainteresowania środowiskiem oraz brak poczucia bezpieczeństwa. Ponadto, dziecko może odczuwać duży lęk i niepokój podczas rozłąki z rodzicem i nawet po jego powrocie nie jest w stanie się uspokoić)
  • Styl zdezorganizowany (dezintegracyjny) (objawiający się zagubieniem i niepokojem dziecka oraz kontrastowymi, niespójnymi zachowaniami w stosunku do opiekuna, kiedy z jednej strony szuka kontaktu z nim, a z drugiej strony go unika. Występuje często wśród rodzin stosujących przemoc wobec dzieci).

Jakie są czynniki ryzyka w przypadku kształtowania się pozabezpiecznego stylu przywiązania?

  • Niewłaściwy i niski poziom reagowania na potrzeby potomstwa
  • Różne choroby w rodzinie (zarówno fizyczne, jak i psychiczne)
  • Stosowana przemoc fizyczna i psychiczna ze strony rodzica
  • Nadmierny dystans  lub nadopiekuńczość ze strony rodzica
  • Silne stresory i wydarzenia traumatyczne, na które narażone jest dziecko
  • Izolacja dziecka od matki, szczególnie w pierwszych miesiącach życia dziecka (np. długotrwała hospitalizacja/ wyjazd matki)
  • Brak okazywanej czułości dziecku, odtrącanie dziecka
  • Rozwód rodziców
  • Śmierć rodzica

Jak budować bezpieczną więź z dzieckiem?

  • Dbanie o bliskość emocjonalną i fizyczną z dzieckiem
  • Reagowanie i zaspokajanie potrzeb dziecka
  • Pomaganie dziecku w pokonywaniu trudności, ale niewyręczanie go z nich
  • Dbanie o kontakt fizyczny z dzieckiem (szczególnie ważne u noworodków i niemowlaków!),  poprzez np. dotykanie, przytulanie, kołysanie, całowanie
  • Wspólna zabawa z dzieckiem
  • Poświęcanie dziecku wystarczającej ilości czasu, uwagi i czułości
  • Emocjonalna dostępność i wrażliwość rodzica w sytuacjach trudnych dla dziecka
  • Nieodtrącanie dziecka, szczególnie, gdy przeżywa ono trudne emocje, z którymi samo nie potrafi sobie poradzić
  • Pozytywne relacje z innymi ważnymi dla dziecka osobami

Rola psychologa w budowaniu bezpiecznej więzi między dzieckiem a rodzicem

Psycholog może okazać się pomocny w tworzeniu prawidłowej, bezpiecznej relacji między opiekunem a dzieckiem. Jego zadaniem jest ukierunkowanie rodziców na stosowanie właściwych strategii i oddziaływań wobec trudnego, często niezrozumiałego dla nich zachowania ich pociech. Dodatkowo psycholog może pomóc w dostosowaniu adekwatnych metod wychowawczych do potrzeb rozwojowych dziecka oraz zwrócić uwagę na to, jak stosowanie niektórych stylów wychowawczych, jak na przykład bycie nadopiekuńczym lub nadmiernie krytykującym rodzicem może przyczynić się do pogorszenia relacji rodzic – dziecko. Rodzice mogą się również zwrócić z prośbą o pomoc do psychologa, aby poprawić jakość własnego funkcjonowania i zredukować zakłócenia w życiu rodzinnym, gdy brakuje im skutecznych metod radzenia sobie ze stresem w życiu codziennym lub gdy doświadczyli poważnej choroby, bądź innego traumatycznego wydarzenia.

Należy pamiętać, że styl przywiązania, jaki ukształtuje się u małego dziecka ma wiele skutków w jego późniejszym funkcjonowaniu, zarówno w okresie dorastania, jak i w dorosłości – w relacjach z partnerem, dlatego tak ważne jest, aby zadbać o budowanie prawidłowej, bezpiecznej więzi z dzieckiem już od momentu jego narodzin.

 

Autor:

Magdalena Wilkowska –

psycholog dzieci i młodzieży

 

Bibliografia

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo ZYSK I SK-A

Czub. M. (2003). Znaczenie wczesnych więzi społecznych dla rozwoju emocjonalnego dziecka. Forum Oświatowe, 2, 31-49

Kazdin, A. E., Weisz, J. R. (2006). Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Liberska, H., Suwalska, D. (2011). Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości. Psychologia rozwojowa, 16, 25-39. Instytut Psychologii Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Bydgoszcz

Wojciszke, B. (2009). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

blank

Zapraszamy do naszych gabinetów w Kaliszu i Ostrowie Wielkopolskim