Lęk to nieprzyjemny stan emocjonalny związany z przewidywaniem nadchodzącego z zewnątrz lub pochodzącego z wewnątrz organizmu niebezpieczeństwa. Zwykle objawia się jako niepokój, uczucie napięcia, zakłopotania, zagrożenia. Z kolei strach jest procesem wewnętrznym związanym z realnym zagrożeniem. Mówiąc o lęku w obecnej sytuacji mamy do czynienia z lękiem przed śmiercią oraz utratą kogoś bliskiego. Istotną rolę odgrywa tutaj także strach, gdyż pojawia się on w zetknięciu z rzeczywistym zagrożeniem. Lęk występujący u danej osoby może być silny, dominujący nad sferą przeżyć. Może prowadzić do utraty kontroli nad emocjami, rozregulowania zachowania w wielu zakresach, braku możliwości tworzenia relacji z otoczeniem oraz poważnego ograniczenia lub uniemożliwienia funkcjonowania w zakresie zawodowym i społecznym, a także w zakresie samoobsługi, czy prostych czynności dnia codziennego.
Lęk w obecnej sytuacji może być także ujmowany jako coś pozytywnego, gdyż sprawia, że zostajemy w domu, przestrzegamy zaleceń higienicznych, dzięki czemu możemy uniknąć zakażenia. Na nasilenie odczuwanego lęku istotny wpływ ma spostrzeganie zagrożenia wynikającego z ryzyka zarażenia się koronawirusem. Natomiast lęk sam w sobie może umożliwić pewne działania, które będą miały charakter zabezpieczający przed zachorowaniem, o ile są to działania racjonalne zwiększające prawdopodobieństwo, że będziemy zdrowi. Jednym ze skutków lęku jest utrata kontroli nad życiem i funkcjonowaniem. Chaos i niepewność, które wkradają się do naszego życia mogą dezorganizować nasze działanie, a zatem zwrotnie nasilać lęk. Należy wspomnieć, że często wraz z lękiem pojawiają się też emocje takie jak złość na innych. Jest to adekwatna emocja w obecnej sytuacji, ponieważ my sami pod wpływem lęku decydujemy się na pozostanie w domu, ale nie tylko dla siebie, a także dla innych. Tego samego oczekujemy od innych. Złość jest sygnałem, że ktoś może naruszać nasze wartości lub coś co jest dla nas bardzo ważne np. zdrowie.
Co mogę zrobić dla siebie, żeby ten lęk był mniejszy?
Nie zawsze mamy możliwość rozmowy z osobą, która ma wiedzę na temat lęku. Jednak cały czas mamy dostęp do źródła naszego lęku a mianowicie naszych myśli. Należałoby się przyjrzeć tym myślom, na ile one są realne, a na ile są obawami. W obecnej sytuacji możemy także przeprowadzić ze sobą wewnętrzny dialog i odpowiedzieć sobie na pytania: Czego się boję? Dlaczego ten lęk się pojawia? Co mogę zrobić dla siebie realnego, żeby ten lęk był mniejszy?
Istotny jest fakt, że lęk pojawia się w momencie, w którym pozwalamy na to, żeby negatywne myśli zawładnęły naszym funkcjonowaniem. Dlatego dobrym sposobem na zmniejszenie odczuwanego lęku jest zaplanowanie sobie każdego dnia, a także angażowanie myśli w zajęcia, które są aktualnie wykonywane. Jeśli spostrzegamy obecną sytuację jako brak możliwości rozwoju, albo pewne ograniczenie życia zawodowego, może warto byłoby pomyśleć o planie B. Czyli odpowiedzieć sobie na pytanie, co można byłoby zrobić dla siebie oraz innych w obecnej sytuacji? Większość z nas ma plany, które były odkładane na później, gdyż nigdy nie było na nie czasu. Może to jest odpowiedni moment, żeby właśnie je zrealizować? A na trudną obecnie sytuację spojrzeć jako na coś przejściowego oraz dającego szansę by zająć się tymi obszarami swojego życia, na które zawsze brakowało czasu.
Autor: Dagmara Glapa – psycholog, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny
